MS-DOS операциялық жүйесі

4.1. Дискісі  форматтау.

     Команданың  негізгі спецификасы:

FORMAT [ж:][/S]

      Форматтау дискіде бар бұрынғы  барлық мәліметті жойып жібереді.

       /S параметрі форматтаудың соңында  дискіге DOS  жүйелік файлдарын жаздыру үшін қажет.

    Мысал:

    a:>format b: 

4.2. Дискеттерді  көшіру.

     Команданың  спицификасы:

         DISKCOPY [ж: [ж:]]

    Егер  команда жинақтауыштың біреуі  немесе екеуі де көрсетілмесе, оның орнына ағымдағы жинақтауыш  алынады.

    Егер  жинақтауыштар бірдей болса, онда дискетті ауыстыру туралы нұсқау беріп DOS тоқтап  тұрады.

    Егер  жазылатын дискет форматталмаған  болса, онда ол алдымен форматталу  операция-

сынан өткізіледі.

    Мысал:

a:\>diskcopy b: c: 

4.3.   DOS  версиясы.

    Команданың  спицификасы:

   VER

4.4. Күн  мен уақыт.

    Команданың  спицификасы:

     DATE  [ mm- dd- yy]

    Белгілеулер:

     mm- ай;

     dd- күн;

     yy- жыл.

     Параметр  көрсетілмесе DATE  командасы DOS сағатындағы  күнді экранға берумен шектеледі.

    Келесі  команданың спицификасы:

     TIME [ hh:mm[:ss[.xx]]]

    Белгілеулер:

     hh- сағат;

     mm- минут;

     ss- секунд;

     xx- секундтың жүздік бөлігі.

     Параметр  көрсетілмесе TIME  командасы  DOS сағатындағы  уақытты экранға берумен шектеледі. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

5. MS DOS ЖҮЙЕСІНІҢ  ҚҰРАМДАС БӨЛІКТЕРІ.

    MS DOS  мынадай бөліктерден тұрады:

     1. жүйені алғашқы жүктеу блогы  (дискінің алғашқы секторы),

     2. BIOS-пен арақатынас модулі (IO.SYS файлы), 

     3. үзулермен ( прерывания) жұмыс модулі ( MSDOS.SYS файлы),

     4. командалар процессоры ( COMMAND.COM файлы),

     5. сыртқы командалар ( программалық  файлдар),

     6. құрылғылар драйверлері,

     7. CONFIG.SYS  файлы,

     8. AUTOEXET.BAT  файлы.

     Бірінші, екінші және үшінші пунктер MS DOS- тың  ядросын құрайды.

Алғашқы жүктеу блогы

    Жүйелік  дискінің түпкі бумасының алғашқы екі файлы IO.SYS пен  MSDOS.SYS екенін тексеріп, оларды дискіден оқып жадқа жүктейді, сосын басқаруды MS DOS- қа береді.

IO.SYS

   Бұл резидентті ( әрқашан компьютер жадында отыратын) модуль машинаның BIOS- мен байланыс  орнатып, сол арқылы құрылғыларды басқарып отырады.

MSDOS.SYS

     Бұл да резидентті модуль. Ол файлдық жүйені басқарып, басқа программалардың  файлдық жүйемен жұмыс жасауын  ұйымдастырды.

Командалар процессоры (COMMAND.COM)

     Перне тақтадан пайдаланушының нұсқауларын  қабылдап,соларды орындауды ұйымдастырды. Комьпютер жадына сыртқы командаларды орындайтын программаны жүктеп,сонан соң басқаруды соған береді. 
 
 
 

                                                   ҚОРЫТЫНДЫ.

     Кейбір  функциялар Паскаль тілінде құрылған функциялар саныда жоқ , бірақ бұл  функциялар қолдашбалы есептерде жиі көрінеді,сондықтан оларды кітапханалық модуль құрамына қосуға негіз болады. Бұл модульмен функцияларға өтуді Uses пайдалану операторы қамтамасыз етеді,онда модуль аты көрсетіледі.

           Interface және implementation резерителген сөздері мұнда маңызды роль  атқарады. Әрбір модуль осы сөздермен атау алған бөліктерге (секцияларда)болады.

Interface секциясы  шақырылатын бағдарламадан немесе  модульден ыңғайлы константтарды,  типтерді, ауспалы және процедураларды  жазуды құрайды. Implementation (өткізу секциясы) секциясы бағдарлама асты бастапқы кодын құрайды. Ол сондай-ақ біздің мысалымыздан var  t: Real              секілді локальды жазуды ұстайды.

             Әрбір модульды жазуда әуелі  модуль элементтері (константтар,  ауспалы, типтер, бағдарлама асты), сосын бағдарлама астының қысқаша сипаттамалары беріледі.  Turbo Pascal   7.0. ортасында көмектің жақсы дамыған жүйесі, басқа да көп санды мысалдар бар, оларды тікелей құрылатын бағдарламада, пайдаланады әрбір стандартты бағдарлама астында оның тақырыбы, мақсаты, басқа да бағдарлама астыларымен байланысы, егер ондай болса, авариялық жағдай мен өлшемдер жазбасы (қателер коды  Г қосымшасында берілді) келтіріле қолдануға болатын көп санды мысалдарды қосқанда көмектін жақсы дамыған жүйесі бар, онда оның тақырыбы ғана, тағайындалуы, басқа ішкі бағдарламаларымен байланысы, егер соңғысы болса, өлшемдері мен авариялық жағдайлар жазбасы келтіріледі.

                                       
 
 
 

ҚОЛДАНЫЛҒАН  ӘДЕБИЕТТЕР

1. Герхард Франкен, Сергей Молявко

     “MS-DOS 6.2…для Пользователя”,

      Киев, ВНV,1994, Москва, БИНОМ,1994.

2. “DOS 3.3 Техническое руководство”. Методическое материалы.
3. Фигурнов В.Э.”IBM PC для Пользователя”

       г.Уфа, НПО “Информатика и Компьютеры”, 1993г.

4. Справочные Руководство по IBM PC. Методические материалы. Часть 1. ТПП “СФЕРА”. М. 1991г.
5. Брябрин В.М. “Программное обеспечение персональных ЭВМ”. М.” НАУКА,” 1990г.
6. Г. Л. Семашко, А. И. Салтыков “Программирование на языке паскаль” - Москва “Наука”, 1988.
7. О. Н. Перминов “Язык программирования паскаль” - Москва “Радио и связь”, 1989.
8. Фаронов “Turbo Pascal 7.0”

 

  

   
 
 
 
 
 
 
 

  

  

ҚОСЫМША

Апта  күнін анықтау  программасы 

Uses

Crt;

Var

   IsCorrectDate:Boolean;       {Дұрыс дата белгісі}

   d,m,y:   Integer;       {Шығарылатын дата-күн, ай және жыл}

{-------------------------------------------------------}

Procedure InputDate  (Var d,m,y : Integer; var correctly: :Boolean);

{Кезекті датаны  d,m,y айнымалыларына енгізу және оны тексеру. Егер дата дұрыс болса Correctly=true,немесе Correctly=false мәндерін орнатады.}

BEGIN {InputDate}

CLRSCR;

      Write ('ДД ММ ГГГГ форматы түрінде шығар:');

      Readln (d,m,y);

      Correctly:=(d>=1) and (d<=31) and (m>=1)

                    and (m<=12) and (y>=1582)

                    and (y<=4903);                                         

   end;{InputDate}

{-------------------------------------------------------}

   Procedure WriteDay (d,m,y: Integer);

   Const

      Days_of_week:array [0..6] of string [11]=          

                        ('Жексенбі','Дүйсенбі','Сейсенбі',

                        'Сәрсенбі','Бейсенбі’,'Жұма’,’Сенбі’);

 

 Var

     c,w:Integer;

   begin

     if m<3 then

       begin                 {Қаңтар және Ақпан айлары}

         m:=m+10;

         y:=y-1

       end

       else

         m:=m-2;             {Қалған айлар}

         c:=y div 100;       {Жүзжылдықты есептейміз}

         y:=y mod 100;       {Жүзжылдықты табамыз}

         w:=abs (trunc(2.6*m-0.2)+d+y div 4+y+c div 4-                               -2*c) mod 7;

       Writeln(Days_of_week[w]);

   end; 
 

{-------------------------------------------------------}

   begin

     InputDate (d,m,y,IsCorrectDate);

         if IsCorrectDate then

         WriteDay (d,m,y)

END.