Қаржылық жоспарлаудың әдістері

 

Тараз техника және бизнес колледжі

 

 

 

                    «Келісілді»                                                              «Бекітемін»

            _____________________                                           Директордың оқу ісі

                     (кәсіпорын атауы)                                                   жөніндегі орынбасары

            _____________________                                       _________А.Б. Сарманов

                          (қолы)

            «____»__________2012   ж.                                       «____»__________2012  ж.

         

 

 

ӨНДІРІСТІК ТӘЖІРИБЕСІНЕН ӨТУДІҢ

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЫ

 

 

      Мамандығы:               0516000- «Қаржы (салалар бойынша)»

      Оқу жылы:                  2011/2012

      Оқу түрі:                       күндізгі

      Курс:                              3

 

Дайындаған оқытушылар:                                   Медеубаева Ж.М.

                                                                                    Алиева А.Д.

 

Әдістемелік нұсқау экономикалық пәндер бірлестігі мәжілісінде қарастырылды және бекітуге ұсынылды.

 

 Хаттама       №                        «___» «_______________» 201  ж.

 

Экономикалық пәндер

бірлестігінің меңгерушісі:                                      А.Д. Алиева.                                         

 

Әдістемелік кеңес отырысында келісілді.

 

        Хаттама      №                            «___» «________________»  201  ж.

 

        Әдіскер:                                                                         Г.А.Усербаева

   

Тараз 2012 жыл

 

Түсінік хат 

 

Кәсіптік тәжірибе - теориялық  оқытуды аяқтау кезінің бірі. Кәсіптік тәжірибенің мақсаты - оқушы білімін  бекіту, тереңдету және жүйелеу.

          Тәжірибе міндеттері болып:

• теориялық білімді бекіту, толықтыру және тереңдеу;
• практикалық тәжірибеге ие болу;
• біліктілік мінездемеге сәйкес негізгі кәсіптік іскерлік пен дағдыны қалыптастыру.

Таныстыру тәжірибесі VI семестрдің соңына қарай 23.03.12 ж.-14.06.12 ж. аралығында жүргізіледі.

1. “Қаржы (салалар бойынша) ” мамандығы бойынша оқушы тәжірибені үш пәннен өтеді:

          1)  “Қаржылық есеп”;

2. “ Ұйым қаржысы”;
3. “Экономикалық талдау және қаржылық есепті талдау”;

  Өндірістік тәжірибе әртүрлі меншіктелген ұйымдарда өтіледі Кәсіптік тәжірибені өту нәтижесінде қаржы кызметі бойынша экономист мамандығының біліктілігін  алған оқушы -тәжірибенің мынадай тәжірибелік дағдысын білуі қажет:

• шаруашылық субъектілерінің қаржы-шаруашылық қызметі бойынша нормативтік құжаттармен, анықтамалық әдебиеттермен және басқа да ақпараттық көздермен жұмыс істеу және оларды өз құзырлығы төңірегіндегі шаруашылық мәселелермен шешуде пайдалану;
• шаруашылық субъектілердің қаржылық және экономикалық қызметі жұмыстарын ұйымдастыру;
• ақпаратты өңдеу үшін  дербес компьютерде жұмыс істеу;

                       

Тәжірибе базалары

 

Мамандық бойынша тәжірибе базасын таңдауда есепке алу керек:

• тәжірибе бағдарламасын жүзеге асыру мүмкіндігінің болуын
• тәжірибелік дағды алуда көмек көрсететін білікті мамандардың болуын.

 

Мамандық бойынша  тәжірибенің ұйымдастырылуы

 

 Тәжірибе бағдарламасын  ұйымдастыру және орындау жауапкершілігін  тәжірибе жетекшісі жүктейді. Бағдарламаның  жеке курсы мен бөлімдері бойынша  оқушылар тәжірибесіне жетекшілік  ету бөлім бастықтарымен, жетекші  мамандармен жүзеге асырылады. Тәжірибенің бірінші күні оқушы ұжыммен, тәжірибе жетекшісімен бірлесе отырып тәжірибе өтудің күнтізбелік-тақырыптық жоспарын құрастырады, бөліммен атқарылатын барлық жұмыс түрлерімен танысады.

Жоспарда жұмыс орындары, жұмыс мазмұны мен орындалу мерзімі көрсетіледі.

Күнтізбелік-тақырыптық жоспар бекітілгеннен кейін екі данадан шығарылып, бір данасы- байланыс каналдары бойынша колледжге, екіншісі- тәжірибеші жұмысы үшін қалдырылады.

 

Өндірістік  тәжірибе өту барысында білім  алушы міндеттері

 

Ұйымдар, фирмалар, шаруашылық субъектілері тәжірибешілерді жұмыс орындармен және қажетті тәжірибелік материалдармен қамтамасыз етеді. Бұйрықпен тәжірибеге жетекші тағайындалады. Оның міндеті :

-       тәжірибеге  жалпы жетекшілік ету;

• әр жұмыс орнында білікті мамандар арасынан жетекшілерді таңдау және олардың тәжірибелік жұмыстарды істеуін қадағалау;
• оқушыларды жұмыс орындары бойынша бөлу;
• оқушының жұмыс істеуіне қажетті жағдай жасау, оларды орналастыру, тәжірибелік материал алуына көмектесу, консультациялар ұйымдастыру;
• оқушы-тәжірибешінің қызмет тәртібіне, өндірістік тәжірибе жоспарын орындау қатынасына қойылатын талаптарды орындау;
• тәжірибеші жұмысы туралы қысқаша сын-пікір құрастыру. Сын-пікірде оқушының тәжірибеде бағдарламасын орындауы, оның жұмысқа қатынасы, еңбек тәртібі, өндірістік дағдыны игеруі белгіленеді.

 Тәжірибе жетекшісі  жұмыс орындарында оқушы инструктажын, жүргізеді, тәжірибешілердің жұмысты  орындауы мен тәртіп сақтауын  тікелелей жетекшілік етіп, үнемі  бақылау жасайды.

 

Өндірістік  тәжірибе өту барысында білім алушы міндетті

 

Оқушылар міндеті:

         -     ұйымның, фирманың, шаруашылық субъектісінің жұмыс тәртібін  сақтауға;

• жұмыс орындарында берілген жұмысты өздігінен орындауға, оның нәтижесі үшін жауап беруге;
• тәжірибе натижесі туралы белгілі қосымшаларымен колледжге жазбаша түрде есеп беруге.

  Тәжірибе бағдарламасы дәлелді себептермен орындалмаған жағдайда, оқушы сабақтан бос уақытында тәжірибеге қайтадан жіберіледі.      

 

Кәсіптік тәжірибе бойынша білім, іскерлік пен дағды туралы негізгі ұғымдар

Оқу тәжрибесі бойынша оқушы білуі керек

 

• бухгалтерлік есеп стандарттарын
• аудит стандарттарын
• шоттың бас жоспарын
• аудиторлық тексеріс формалары мен әдістерін
• кәсіпорын мен мемлекет қатынасын реттейтін нормативтік актілерді

істей білу керек:

• субъектінің есеп саясатын және есеп операциялары бойынша шот корреспанденциясын
• бастапқы бухгалтерлік құжаттаманы толтыруды
• есеп регистірі мен есептің Бас кітабын жүргізу

«Қаржы (салалар бойынша)» мамандығы бойынша оқушы тәжірибелік           дағдыны игеруі керек:

• шаруашылық субъектілерінің қаржылық-шаруашылық қызметі бойынша нормотивтік құжаттармен, анықтамалық әдебиеттермен және басқа да ақпараттық көздермен жұмыс істеуді, оларды өз құзырлығы төңірегіндегі шаруашылық мәселелерін шешуде пайдалана білуді
• шаруашылық субъектілерінің қаржылық және экономикалық қызметін жұмысын ұйымдастыруды
• ақпарат өңдеу үшін дербес компьютерде жұмыс істеуді

 

Мамандық бойынша  жұмыс бағдарламасын құрастыру  бойынша

нұсқаулар (оқушылар үшін)

 

Бағдарламада көрсетілген  пән бойынша тақырыптық жоспар және жұмыс мазмұны үлгісі болып келеді. Сондықтан тәжірибе өтетін аудиториялық ұйымдарда, фирмаларда және шаруашылық субъектілеріндегі ерекшеліктер есебіне тәжірибенің жұмыс бағдарламасын құрастыру қажет. Егер тәжірибе бағдарламасының жеке пунктері оқушымен орындалмаса, бұл мәселелер жұмыс бағдарламасынан алынып тасталынады. Осы мәселелерге жұмсаған уақытты басқа тақырыптарды терең меңгеруге мақсатты пайдаланған жөн. Бұл жағдай есепте жазбаша дәлелденуі қажет.

         Жұмыс бағдарламасында оқушылар орындайтын тәжірибелік жұмыс түрлерін аудиториялық ұйыммен, фирмамен немесе шаруашылық субъектісімен жүзеге асырылып жатқан операциялар сипатына сәйкес түзеткен жөн.

         Ұйым, фирма немесе шаруашылық субъектісі жұмысында өзгерістер пайда болған жағдайда, ол тәжірибе бағдарламасында белгіленуі қажет.

         Жұмыс бағдарламасында әр тақырып бойынша жұмысты орындаудың күнтізбелік мерзімі, орны- аудиторлық ұйым, фирма, шаруашылық субъектісі белгіленуі қажет.

         Жұмыс бағдарламасы пән бірлестігі отырысында қаралып (циклдік комиссия), ұйым, фирма, шаруашылық субъектісін тәжірибе жетекшісімен келісіліп (мақұлданып), колледж директорымен немесе оның оқу-тәрбие жөніндегі орынбасарымен бекітіледі.

 

Есеп мазмұны  және оны қорғау

 

Кәсіптік тәжірибенің  аяқталуы кезінде оқушы тәжірибе жетекшісіне тәжірибе бағдарламасы орындалғаны туралы есебін ұсынуы қажет. Онда тәжірибешінің атқарған жұмысы көрсетіледі.

Есепте үлгілі күнтізбелік-тақырыптық жоспарға сәйкес курстың барлық тақырыптары  бойынша барлық тәжірибелік материалдар болуы керек.

Есепке тәжірибешінің  тәжірибе барысындағы атқарған жұмыс  құжаттарының көшірмелері тігіледі. Көшірме болмаған жағдайда оқушы  өз қолымен жазылған құжаттарын тігеді, бұл жағдайда тәжірибе жетекшісі  құжатты дұрыс жазу іскерлігін қадағалауы қажет.

        Есепке тігілетін құжаттар

• ұйым, фирма немесе шаруашылық субъектісінің жетекшісімен бекітілген, тәжірибе жетекшісінің қолы қойылған (ұйым мөрімен куәландырылған аудиторлық ұйым, фирма немесе шаруашылық субъектісі жетекшісінің немесе ол болмаған жағдайда оның орынбасарының, тәжірибе жетекшісінің және тәжірибешісінің қолы) тәжірибенің күнтізбелік жоспары.
• тәжірибенің әр күніне жетекшінің қолы қойылған күнделік.
• Қолмен және мөрмен куәландырылған (міндетті түрде) мінездеме

  Ұйым, фирма немесе шаруашылық субъектісіндегі тәжірибе жетекшісі  есепті тексеріп есепті бес балдық жүйемен бағалайды. Тәжірибешілер аттестациясын жүргізу ұсынылады.

Тәжірибенің аяқталуы кезінде  оқушы колледждегі тәжірибе жетекшісіне  есебін тексертеді. Тәжірибенің жалпы  бағасы есеп қорғалғаннан кейін қойылады.Есепті қорғау кезінде тәжірибе өту деңгейі, оқушылардың теориялық білімді және алған тәжірибелік дағдыны бекіту дәрежесі анықталады. Тәжірибе бағасы оқушының сынақ кітапшасына қойылады. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Өндірістік тәжірибенің тақырыптық жоспары

 

№ р/с	Тақырыптар  атаулары	Сағат саны
	Қаржылық  есеп
1.	Ұйымдағы  қаржылық есеп.
	5- семестр
2.	Қаржылық есепті ұйымдастырудың  мақсаттары мен  қағидалары	10
3.	Ақшалай қаражаттар, есеп айырысу және несиелік қатынастар есебі	10
4.	Негізігі құралдар мен материалдық емес активтер есебі	10
5.	Тауарлы – материалдық  қорлар есебі	10
6.	Еңбектің және оның төлемақысының есебі	10
7.	Өндіріс шығындарының есебі және өнімнің өзіндік құнының  калькуляциясы	10
8.	Дайын өнім және оны сату есебі	12
	Барлығы;	72
	6-семестр
9	Қаржылық нәтиже және меншікті капитал есебі	24
10	Сыртқы экономикалық қызмет есебі	22
11	Ұйымның есеп саясаты	22
12	Ұйымның қаржылық есеп беруі	22
	Барлығы:	90
		162
	Ұйым қаржысы
	5- семестр
1	Ұйымдар қаржылары: ұйымдастыру  негіздері және олардың ортасының  мазмұны	10
2	Ұйымның меншік капиталы	10
3	Ұйымды қаржыландыру көздері	10
4	Оперативті – қаржы  жұмысы	10
5	Ұйымды қаржылындыру және несиелеудің  нысандары , әдістері, ұйымдастыру	8
6	Кәсіпкерлік және қаржылық тәуекелдер , оларды оқшаулау тәсілдері	8
7	Ұйымның қаржы ресурстар  және негізгі капиталы	8
8	Ұйымның айналым капиталы	8
	Барлығы:	72
	6- семестр
9	Ұйымның  өнімді өндіруге және сатуға шығындары	10
10	Ұйымның жалпы табысы , қалыптасуы және  таралуы	10
11	Ұйымға салық салу жүйесі	10
12	Ұйымдардағы қаржылық жоспарлау	10
13	Түрлі ұйымдастырушылықтық  құқықтық нысандағы кәсіпорындардың  қаржылық ерекшеліктері	10
14	Акционерлер қоғамдар қаржылары	8
15	Шағын бизнес кәсіпррындарының қаржылары	8
16	Коммерциялық қызметтің  қаржылары	8
17	Ұйымның қаржылық жағдайын жалпы бағалау	8
18	Ұйымның қаржылық дәрменсіздігі	8
	Барлығы:	90
	Барлығы:	162
	Экономикалық  талдау және қаржалық есепті талдау
	5- семестр
	Шаруашылық субьектіні қаржылық жағдайын талдау мазмұны және әдістері	12
	Қаржылық есептілік  және оны талдау
	Шаруашылық субьектісінің  қаржылық тұрақтылығын талдау	12
	Шаруашылық субьектісінің  табыстылығын талдау	12
	Барлығы	36
	6- семестр
	Шаруашылық субьектісінің қызметінің іскерлік белсенділігін және тиімділігін талдау	18
	Шаруашылық субьектісі мен кәсәпкерлік тәуелділіктің  потенциялды (әлеуетті) банкроттылығын талдау	18
		36
	Барлығы:	72
	Барлығы:	180
	Барлығы:	216
	Қорытынды:	396