Унификация и типизация зданий

                     Ғимараттардың бейімдеуі және типтелуі

Қазіргі құрылыстар техникалық өрлеудің Негізгі бағыт - бұл индустрияландыру. Ең маңызды оның белгілермен құрылыстар құрама бір ізге салған бөлшектердің, конструкциялардың, түйіндердің, тасқынды әдістің құрылыс-монтаждық жұмыстардың, максимал сборность, жаппай зауыт өндіріс кешенді механикаландыру және автоматтандыру келіп жатыр. Қазіргі индустриалды құрылыстар Негіз - ғимараттардың көлемді-орналастыруы параметрлердің және конструктивтік элементтердің бейімдеу және типтелу.

Типтелумен жақсы жеке конструкциялардан және ғимараттардан шешімдерден техникалық және экономикалық жағдаят тараптан жаппай құрылыста бірнеше рет қолдану үшін арналған бүтін құрылыста әзірлеу, таңдау және қолдану деп аталып жатыр.

Бірдей бұйымдардың үлкен сан әзірлегендіктен керек, ғимарат үшін құрама бөлшектердің және конструкциялардың түрлердің және мөлшерлердің саны шектелген болуға тиісті және олардың монтажы өткізу жеңіл. Бұл мүмкіндік береді сонымен бірге құрылыстар құны азайту керек.

Бейімдеу – нақтылы түрлерге ептеген санға бір үлгідегі бөлшектердің алуан түрлі түрлердің келтіру, біркелкі формалар және мөлшерлер бойынша.

Бөлшектерде және конструкцияларда мөлшерлерде ғана емес бұл бір ізге салып жатыр, және негізгі олардың қасиеттері (мысалы, аражабындар тақталар үшін қабілеттілік жүк көтергішіні, тепло- және қоршау панелдер үшін дыбыс оқшаулайтын қасиеттер және т . д).

Құрылыс конструкциялардың бейімдеуі және типтелуі

Үйлерде индустриалды құрылыста зауытта жасалған элементтерден жинап жатыр. Элементтердің мөлшерлері және олардың түйіндестерінiң түйіндер өзі алдын ала взаимоувязаны арасында болуға тиісті және орнатхатын ғимараттан мөлшерлермен. Құрылыс бұйымдардан, бөлшектерден және материалдардан мөлшерлермен ғимараттың, конструктивтік элементтердің мөлшерлердің үйлестіруі нақтылы жүйе бойынша өндіріп алып жатыр, құрылыста деп атахатын біртұтас модулдік жүйемен.

Рис. 1. Неполный каркас (крайние  несущие элементы каркаса опираются  на несущие кирпичные стены)

Біртұтас модулдік жүйелерге негізге модулмен деп аталған шамаға мөлшерлердің еселіліктері қағидасы тиісті. Құрылыс үшін негізгі модул сапада ҚР шама қабылданған М әріппен белгі қойған 100 мм. Модулдік жүйелер қолдану сол тұр, не ғимараттың және барлығын конструктивтік элементтерінiң негізгі мөлшерлері еселі модул болуға тиісті. Негізгі модульдехатын мөлшерлерге санға жатады : ғимараттармен қабырғалармен арасында қашықтық және қабаттардың биіктігі, терезелік және есік ойықтардың биіктігі және ені, бағаналармен арасында қашықтық арқалықтардың және тақталардың, жуандықтың тіректер), аралықтары (тор қабырға және қалқа т және. П. 200 мм артық мөлшерлерде тағайындауда, туынды ірілендірған модулмен пайдаланып жатыр 2М, ЗМ, 6М немесе 12М, 15М, 30М, 60М. Мөлшерлерде тағайындауда туынды бөлшекті модул кем 100 мм қолданып жатыр 1/10М, 1/20М, 1/50М, 1/100М.

Ғимараттарға жоспарға құрылыс ыңғайлылық үшін (күріш — басқарушы модулдік өстер координаталардың торды келтіреді. 6). Тік өстер цифрлермен, көлденең — әріптермен таңбалап жатыр. Басқарушы өстер орталық бойынша әдетте өтеді немесе — қабырғалар және бағаналар ғимарат негізгі конструктивтік элементтер қырлар бойынша. Модул еселі ірілендірған қолданылған разбивочными өстермен арасында қашықтықтар, құрайды 3000, 6000, 9000, 12000 мм. Біртұтас модулдік жүйе мөлшерлердің дәрежелері ысқыла ескеріп жатыр : номиналды, конструктивтік және табиғи (7 сурет).

Номиналды мөлшерлермен басқарушы өстермен арасында қашықтықтар келіп жатыр. Құрама элементтер қырлар бойынша жобалық мөлшер конструктивтік мөлшермен деп атап жатыр. Осылай, ол тұтасқан 40 см бағаналардан 6 м есепке алумен мөлшерден номиналды аралықпен ригел, және ригелмен арасында саңылаулардың және колонна әрбір тараптан 2 см бойынша 5560 мм конструктивтік ұзындықты алып жатыр. Ригелге ригелге, есепке алумен енге өрелерге үстінде арқа сүйейтін номиналды аралықпен аражабындар панелі 9 м 20 см және әрбір тараптан 2 см бойынша ригелмен және тақтамен арасында саңылаулардың 8760 мм конструктивтік ұзындықты алады.

Рис. 2. Разбивочная сетка  плана здания

Рис. 3. Номинальные и конструктивные размеры сборных элементов

Зауыттан жасаудан дәлдіктен тәуелділіктен конструктивтік кіру рұқсатымен деп атахатын кейбір шамадан шалқа алады бұйымдар нақты мөлшерлері табиғи келіп жатыр. Мүмкін ауытқулар алдын ала орнатып жатыр. Кіру рұқсатының мәні оның монтаждан элементтен, шарттардан жасаудан конструкциялардан, әдістен түрден тәуелді болып жатыр және әдетте ± (5…10) мм құрайды.

Бір және сол конструкциялардың бөлмелерден әр түрлі габаритті мөлшерлермен, орналастырумен ғимараттар орнатып жатыр және фасадтардың архитектурамен. Модулдік жүйелерге негізде ғимараттың және оның элементтердің мөлшерлердің бейімдеумен бұл жетіп жатыр. Бейімдеулер бағаналардың торы жат және қабаттардың биіктігі. Сауда және қоғамдық қоректену қаңқалы-жақтау ғимараттар үшін бағаналардың торлары қолданып жатыр 3×6, 6×6, 6×9, 9×9, 6×12, 12 х 12 және қабаттардың биіктіктері 3, 3;3, 6 және 2 м 4,.

Геометриялық формамен, опалубочными мөлшерлермен айырмашылығы болатын бірөңкей элементтер, типоразмерами деп аталып жатыр. Мысалы, колонна қимамен 0, 3 х 0, 3 м, ұзындықпен 3, 3 және 4, типоразмера екі 2 м құрап жатыр. Ғимарат әрбір құрама элемент үшін шектелген типоразмеров сан орнатып жатыр. Бір болатын бұйымды және сол типоразмер, бірақ арматурамен әртүрлі қанығу немесе бөлшектердің кепілдеме қағаздардың орналастырылуы, маркалармен деп атап жатыр. Бұйымдар градация бойынша типоразмерам және әр түрлі жүктемелерде және аралықтарда элементтің үнемді қолдануы қамтамасыз ету керек үшін, маркаларға осылай бекітіліп жатыр. Құрама бұйымдарға бір ізге салған бір үлгідегі конструкцияда одақ аралық тізбе болып жатыр. Бір үлгідегі конструкциялар түрін өзгертуге, жетілдіру болады, бірақ өзара алмасатын олардың әрдайым өндеп жатыр.

Ғимараттардың бейімдеуі және типтелуі. Бір жаппай құрылыстан есептерден табысты шешімнен ең маңызды жолдардан - оның индустрияландыру т,. Е. Ғимараттарға конструктивтік элементтерге жасауда зауытыда негіздеған полносборное үй салуға өткел. Құрама элементтердің қолдану құрылыс жұмыстардың сапа жоғарылатып жатыр, олардың қиындығы төмендетеді және ғимараттардың және ғимараттардың тұрғызулары мерзімдері қысқартып жатыр.

Құрылыс индустрияда зауыттарда құрама бөлшектердің және элементтердің жаппай өндірістер алғышартпен олардың  стандартизацияы келіп жатыр  т,. Е. Шектелген сандар айқындау құрылыстарға қолданхатын озат. Стандартизация мөлшерлердің бейімдеумен жарысап жатыр және типоразмеров қолданхатын бұйымдардың және бөлшектердің сандар қысқартумен. Бұйымдардың мөлшерлердің бейімдеуі құрылыс элементтердің алмастырмалық қамтамасыз етіп жатыр т,. Е. Ғимаратсыз негізгі жобалық мөлшерлерсіз өзгеріссіз басқа бір құрама элемент алмастыру мүмкіндік беріп жатыр.

Жобалауында элементтерге және олардың  бейімдеуіне стандартизацияда негізде  отбираются жақсы жаппай құрылысында  бірнеше рет олардың қолдануысы үшін шешімдерге техникалық және экономикалық жағдаят қатынаста, басқа сөздермен, ғимараттардың типтелуі өндіріп  алып жатыр.

Ғимараттардан бір үлгідегі жобалардан өндеп жатыр обязательной взаимоувязкой  және өнеркәсіппен шығархатын құрылыс  бұйымдарынан және бөлшектерінен мөлшерлерімен  олардың көлемді-орналастыруы және конструктивтік элементтерінiң мөлшерлердің үйлестірумен. Нақтылы жүйеде мөлшерлерде  бұл бағынуда мүмкін. Ғимараттардың  және құрылыс бұйымдардың элементтердің  мөлшерлері басқаратын жүйе, біртұтас модулдік (ЕМС) жүйемен деп аталып жатыр. Ол біртұтас шамасында барлығын қолданхатын мөлшерлеріне еселілікте негіздеған - модул. Біртұтас модул  сапада Росии шама қабылданған 100 мм. Ғимараттар көлемді-орналастыруы параметрлер  тағайындау үшін (қадам, биіктік, аралық) ірілендірған модул қолданып жатыр 6000, 3000, 1200, 600, 300, 200 мм (60М, 30М, 12М, 6М, 3М, 2М). Бағаналарға, арқалықтарға (қимаға малых  мөлшерлерге түралы тағайындау үшін және бөлшекті модул пр.) қолданады : 50, 20, 10, 5, 2, 1 мм (1/2М, 1/5М, 1/10М, 1 1/20М, 1/50М, 1/100М). Бұл модул әрбір үшін қолданулар нақтылы шектері қойылған, ең модул  шамасы және де төменгі шекпен келеді.

Мөлшерлердің түрдің ысқыла танып  біліп жатыр : номиналды, конструктивтік және табиғи.

Номиналды - бұл ғимаратпен басқарушы (модулдік) өстермен арасында элементтің жобалық мөлшерлері. Олар еселі модул  болуға тиісті. Қажетті тігістерге және саңылауларға шамаға конструктивтік аз номиналды мөлшерлердің. Табиғи - бұл кіру рұқсатылардан нормалардан  конструктивтік шектердегі қойылған айырмашылығы болатын әзірлехатын I бұйымдардың  нақты мөлшерлері.

Типоразмеров конструктивтік элементтерге сандарға қысқартуға бойынша іске асатын басқарушы (модулдік) өстерге қабырғалардың  және бағаналардың байлануы ықпал етіп <<Өнеркәсіптік ғимараттар көлемді-орналастыруы және конструктивтік шешімдер бейімдеу бойынша негізгі жағдайларға>>.

Басқарушы өстерге бағаналарда  және сыртқы қабырғаларда байлануда  мөлшерлерде айқындауда сондай ережелермен  негізге алып жатыр :

- төселген көше крандарсыз сору  станцияларға ғимараттарда немесе  бағаналарда қадамда 30 т дейін  жүк көтеретінмен төселген көше  крандармен жабдықтаған 6 м және  машина зал биіктікке кем 16, қабырғалар бағаналардың және  ішкі беттің 2 м сыртқы қырлары  (« нөлдік ») байланудан ұзына  бойына басқарушы (разбивочными) өстермен сәйкес келіп жатыр;

- бағаналарда қадамда 50 т дейін  жүк көтеретінмен төселген көше  сіркіреділермен жабдықтаған сору  станцияларға ғимараттарда 6 м және  машина залға биіктікке дейін  18 м, қабырғалар бағаналардың  және ішкі беттің сыртқы қырдың 250 мм сыртқы ғимараттарға ұзына  бойына басқарушы (разбивочных)  өстерден ауыстырылып жатыр;

- негізгі қаңқаға домалақ бағаналарға  геометриялық өсте 500 мм ғимараттан  ішіне көлденең басқарушы (разбивочных)  өстерден ауыстырылуға тиісті, ал  фахверковых бағаналардың домалақ  қабырғалар және сыртқы қырлар  ішкі беттер - көлденең басқарушы  (разбивочными) өстермен дәл келу  керек;

- жамылғыларда тақталарда арқа  сүйеуде тікелей қабырғаларға  ішкі бетке қабырғаларға сыртқы  жүк көтергішілерге ірі блоктардан  қабырғалар 150 мм үшін ғимараттан  ішіне ұзына бойына басқарушы  (разбивочной) өстен жатқызған  болуға тиісті және 130 мм - кірпіш  қабырғалар үшін.

Қабырғаларға ішкі бетке (арқалықтарға, фермаларға) жамылғыларға конструкцияларға жүк көтергішілерде қабырғаларға арқа сүйеуде 250 мм ғимараттан ішіне ұзына  бойына басқарушы (разбивочной) өстен  тұндыруға тиісті - жуандық кірпіш қабырғалар үшін 380 мм және көп, 130 мм - жуандықпен пилястрмен 380 мм жуандық кірпіш қабырғалар үшін 130 мм және жуандықпен пилястрмен кез келген жуандық кірпіш қабырғалар үшін ұзына бойына өспен сәйкес келу көп 130 мм.