Ғимаратты алғашқы тексеру кезіндегі конструкциялардың техникалық жағдайына баға беру

Ауа ағынының қозғалысы интенсивтілігі төмен кезінде  фумигатормен анықталады.

Фумигатор резина тығынмен жабылған, біреуі түбінде ауа яқталатын, екіншісі тығынның төменгі шетінде жататын әйнек трубалар өтетін 2 скляноктан тұрады. Қысқа трубкалардың сыртқы шеттері қасында орнатылады. Склянканың біріне мүсәтір спирті, ал екіншісіне – тұзды қышқыл құйылады. Бірден NH₃Cl қою бұлтшасы пайда болады. Оның қозғалысы ауа ағынының бағытын көрсетеді.

Желдің жылдамдығы мен  бағыты ауа ағынының жылдамдығы үлкен  кезінде ВЫмпел және шұңқырлы анемометрмен анықталады. Лорслвагр...

Ауа ортасының параметрлерін  өлшеу нәтижелері жұмыс аймағында санитарлық нормалар талаптарына сәйкес (ІІ-98, ІІ-99) температура, ылғалдылық және ауа қозғалысының жылдамдығы нормаларымен салыстырылады, және осы негізде өндірістік орта параметрлеріне баға беріледі.

Ішкі климат көрсеткіштерін тексеру келесі жұмыс түрлерін құрайды (ғимаратқа жағын 20м арақашықтықтан аспайтын жерде, жер бетінен 1,5 м  биіктікте немесе жабыннан 2м жоғары орналасқан аэродинамикалық зонадан  тыс орындалатын): ауаның температурасын және ылғалдылығын өлшеу; желдің бағыты мен жылдамдығын анықтау; атмосфералық құбылыстарды қадағалау (бұлттану, жауын жауу және т.б.); ауадағы шаңының құрамы мен концентрациясын анықтау. Өндірістік зоналарда адам ағзасына зиян келтіретін улы заттар мен құрылыс конструкция материалдарына зиянды газдар мен химиялық заттардың болуын тексеру керек.

Атмосфералық жауынға  байланысты өлшеулерді метеорологиялық  бақылау жүргізу туралы әдебиеттерде көрсетілгендей әдістермен жүргізіледі.

 

№3 практикалық  жұмыс жоспары

Өндірістік ғимараттардағы терморадиациялық режимді зерттеу (2 сағат)

Металлургиялық өндірісте  материалдарды қайта өңдеумен байланысты негізгі өндірістік процестер жоғары температуралы жылумен жүргізіледі.

Жылуы көлемі 50 Вт/м³ және одан көп болса мұндай цехтар ыстық деп аталады. Жылу көлемі 175-300 Вт/м³-қа жететін металлургия заттарындағы ыстық цехтарда ерекше жоғары.

Ыстық цехтардағы жылу бөлу көздері пештердің беті, котел, ысытылған  немесе балқытылған металл өтетін труба  және т.б. болып табылады.

Өндірістік ғимараттардағы терморадиациялық режимді зерттеу  еңбекке қажетті санитарлық жағдайдың  және құрылыс конструкцияларының ұзақ мерзімділігін қамтамассыз етумен шартталады.

Жылу көздері бөліну сипатына байланысты төрт түрге бөлінеді:

1. 500 ̊ С дейінгі температурада жылу бөлетін беттер, олардың бөліну спектрі 9,3-тен 3,7 мк дейінгі  толқын ұзындығымен сипатталады (бу сымдары, жылытқыш пештер, балқытқыш, кептіргіштер)
2. Беттік температурасы 1200 ̊ С жететін жылу бөлу көздері, олардың бөліну спектрі 3,7-1,9 мк аралығында толқын ұзындығымен сипатталады. (пештердің ішкі бөлігіндегі жылу бөліну, ысытылған слиткалар, дайындамалар, балқытылған металл және т.б.)
3. 1200-1800 ̊ С температурадағы жылу бөліну, қысқа инфрақызыл және көрінетін сәлелерге ие (балқытылған металлдар)
4. 2000-4000 ̊ С температурадағы жылу бөліну, олардың сәлелену спектрі – қысқа инфрақызыл, көрінетін және ультракүлгін сәулелер, толқын ұзындықтары 1,2-0,8 мк (доғалық пештер, пісіру аппараттары)

Жылу алмасуға қатысатын жоғары температуралы денелерді – жылу көзі, ал төмен температуралы денелерді – бөлінген жылуды қабылдаушы деп атайды.

Зерттеу кезінде жылу көздерінің өлшемі мен орналасуы, жылу көзінің  қабылдаушы бетіне қатысты орны, жылу көзді мен қабылдаушының температурасы  мен сипаты, белгілі уақытта жылу көздерінің әсері өзгерісінің сипаты, кеңістіктегі және уақыт бірлігіндегі сәцлеленудің өзгеру интенсивтілігі анықталады.

Жылу көздерінің орналасуы  мен өлшемдері технологиялық  сызбалармен немесе өлшеулер жүргізу  арқылы анықталады.

Уақыт бірлігіндегі жылу көздерінің әсер ету сипаты жылу көздерінің әсері  мен өзгерістің басталу және аяқталу  моменттерін фиксациялау жолымен  және бүкіл әсер ету уақытында  беттік температураның өзгерісімен  сипатталады.

Болат бетінің температурасын шамалап көзбен қыздырылған бұйымның түсіне сәйкес 3.3. кестеде келтірілген  шкаламен анықтауға болады,

3.3. Кесте

Болат түсінің  температурамен байланысы

 

Температура, ̊ С	Қыздыру түсі	Температура, ̊ С	Қыздыру түсі
520 700 800 900 1000	Ұшқындау басы Қою қызыл Қою-шие түсті Қызыл шие түстес Ашық шие	1100 1200 1300 1400 1500	Күлгін қызыл Сары Ақ Пісірілген ақ Таза ақ

 

Жылу көзі мен бөлінген жылуды қабылдаушы температуралары 500 ̊ С дейін термопарамен және 600-1400 ̊ С температура интервалы ОПИР-017 типті оптикалық пирометрмен анықталады, сонымен қатар 2000 ̊ С дейінгі температурада заманауи “Thermopoint” типті байланыссыз инфрақызыл термометрлер немесе “Thermovision-150” типті тепловизорлар қолданылады.

Беттік температуралар сонымен  бірге технологиялық инструкцияларға  сәкес өнім мен бұйымның өндірісіне және қайта өңделуінде қолданылуы мүмкін.

Жылу бөлінудің интенсивтілігі ЛИОТ типті актинометр көмегімен  өлшенуі мүмкін.

Температураларды, жылу бөлу интенсивтілігін және ішкі ауа параметрлерін  өлшеу көздің әсер ету алдында, әсер ету уақыты кезінде (2-4 өлшеу) және соңында  температураның тұрақталуы алдында  жүргізіледі.

Бөлменің жалпы терморадиациялық режимін және жылу бөлінудің адамға әсерін бағалау кезінде өлшеулер жиі жұмыс істелетін орындарда  және бөлменің көлеміне сәйкес сәулелену  интенсивтілігі  350 Вт/м³ көлемді алатын орындарда өткізіледі. Бұл кезде актинометрдің қабылдау беті сәлелену ағынына перпендикуляр орнатылады.

Сәулеленудің құрылыс  конструкцияларын әсерін анықтау сол  конструкциялардың үстіне актинометрлік  өлшеуіштерді орнату арқылы жүзеге асырылады;актинометрдің  қабылдау беті конструкция бетіне параллель  орнатылады.

Сәлелену интенсивтілігін  өлшеумен бірге конструкцияның беттік қабатының температурасын, конструкция  айналасындағы температура мен  ауа қозғалысының жылдамдығын өлшеу  де жүргізіледі. Нақты өлшеу сызбалары көрсетіледі: сәлелену көзі мен сәлеленуді қабылдаушы өлшемі, өзара орналасуын фиксациялауға қажетті арақашықтығы.

Өлшеулер нәтижесінде  изоактивтер құрылады – сызықтары  жылу сәулелену интенсивтілігіне тең, және хроноактинограммдар – уақыт бірлігіндегі сәулелену интенсивтілігінің өзгеру графиктері.

Өлшеу нәтижелері негізінде  конструкциялардың сәулелену әсеріне  байланысты актинограммдар тұрғызылады.

Жылу сәулелену интенсивтілігі нәтижелері санитарлық норма талаптары  мен құрылыс конструкцияларын жобалау  нормаларымен сәйкестендіріледі, және осы негізде еңбек шарты мен  құрылыс конструкцияларының ұзақ мерзімділін қамтамассыз етуге байланысты ұсыныстар ойластырылады.

 

№4 практикалық  жұмыс жоспары

Бөлменің жарықтандырылуының техникалық күйін бағалау (2 сағат)

Жарықтандырылудың талап  етілетін деңгейі бөлменің тағайындалуына, көзбен көрушілік жұмыстардың орындалу сипатына байланысты және СНиП 23-05-95 бойынша  регламенттеледі.

Бөлмелер жасанды жарықтандырылуы  тиіс. Жасанды жарықтандырылу қапталдағы, жоғарыдағы және біріктірілген болып бөлінеді.

Жасанды жарық көзімен  жарықтандырылу вертикальді  және бөлменің жұмыс бөлігі саналатын  екі жазықтық қиылысында орналасқан жасанды жарықтандыру коэффициенті нүкте қатарларымен (ЖЖК) сипатталады.

Жасанды жарықтандыру бөлменің кез келген М нүктесіндегі ЖЖК-мен сипатталады. Ол жасанжы жарықтың Е_м сыртқы әртүрлі түсті аспан жарығына Е_н қатынасымен анықталады

Жасанды жарықтандырылудың  әркелкілігі  ЖЖК-ның үлкен және кіші мәндерінің арақатынасына байланысты.

Бөлмеге сәйкес қима – бөлме  ортасы бойынша жазықтығы шыныланған жарық саңылауларының жазықтығына  перпендикуляр немесе бөлме бойымен  көлденең осьтеріне перпендикуляр  болатын  көлденең қима. Бөлмеге сәйкес келетін қимаға құрал-жабдықтармен толықтырылған аумақтар, сонымен бірге жарық саңылауларынан тысқары орналасқан жұмыс орындары кіруі тиіс.

Шартты жұмыс орны –  еден деңгейінен 0,8 м биіктікте орналасқан шартты қабылданған көлденең бет.

Жұмыс орны – жұмыс орындалатын  және жарық өлшеніп, нормаланатын (верстактың беті) жұмыс беті.

Қапталды жарықтандырылатын  бөлмелерде жұмыс орны шегінде ЖЖК-ң  минималды мәні нормаланады, ал жоғарғы  және біріктірілген жарықтандырылуда  - ЖЖК-ң орташа мәні формула бойынша  анықталады:

қапталды жарықтандыру кезінде  жарықты өлшеу ді сызба (3.14 сурет) бойынша бөлмеге сәйкес қимада жүргізу қажет, ал жоғарғы және біріктірілген жарықтандыру 3.15 суретте келтірілген сызба бойынша жүргізіледі.

Зерттелетін бөлмеде терезе жақтаулары бар бойлық қабырғаға  перпендикуляр орналасқан қималар қатары бар. Изосызықтар тұрғызу үшін қималар арақашықтығы 6-12 м аралықта тағайындалады. Әрбір қима 2-4 сайын нүктелер қатарына бөлінеді.

3.14-сурет. Қапталды жарықтандыру  ЖЖК өлшеуге арналған көлденең  қима

 

3.15 сурет. Жоғарыдан және  біріктірілген жарықтандыру ЖЖК  өлшеуге арналған көлденең қима

Табиғи жарықтандыруды есептеу  үшін бұлттылығы 10 балл күнді таңдаған жөн. Қолайлы уақыт сағат 11 мен 14 арасы.

Табиғи жарықтандыруды өлшеу  жұмыстарын бөлменің сәулеленуі жоқ  кезде және күннің тік сәулесінің фотоэлементі жоқ кезде жүргізу  керек. Өлшеу жұмыстары кезінде  электр қуаты өшіріледі.

Сыртқы жарықты өлшеуді  бөлме ішін өлшеумен қатар жүргізу  керек. Сыртқы жарықтану көлденең бетте, жақын орналасқан ғимараттардың  көлеңкесі жоқ жерде өткізіледі. Өлшеу кезінде датчикке жақын  орналасқан құралдардан немесе өлшеу  жұмыстарын жүргізуші оператордан  көлеңкенің түспеуін қадағалау қажет.

Жарықтандырылуды өлшеу  МЕМСТ талаптарына сәйкес Ю-116 типті  люксметрлер көменгімен жүргізіледі. Олар фотоэлементтен және ток күшін  өлшеуіштен тұрады. Электрлік ток  көзі фотоэлемент көмегімен жасалынады, ол оның жарықталынуына пропорционал. Өлшеуіш құрал жарықтану мәнін люкс өлшемімен көрсетеді.

Өлшеу жұмысының басында  және соңында ішкі және сыртқы жарықтануды  өлшеген люксметрлер көрсеткіштері  салыстырылады, және  салыстыру коэффициенті К анықталады. Оны анықтау үшін люксметрлер қабылдағышы  бөлме ішінде қатарымен орналастырылып, приборлар көрсеткішін жазады. Салыстырмалы коэффициент мына қатынас арқылы анықталады:

J₁/J₂

мұндағы,  J₁ және J₂ – люксметрлер көрсеткіші.

Люксметрлердің ұқсас  салыстырулары сыртқы жарықтандыру жағдайында жүргізіледі. Өлшеулер нәтижелері 3.5 кесте бойынша жазылады. Бөлменің табиғи жарықтануымен бірге әйнектің немесе өзге жарық өткізгіш материалдардың жарықөткізу коэффициенті анықталады.

Әйнектің жарық өткізгіштік  коэффициенті жарық ағынының ішке өткен  бір бөлігі ретінде анықталады. Өлшеу  жұмыстары датчикті әйнектің ішкі және сыртқы бетіне басу арқылы жүргізіледі. Ол үшін бөлме ішінен кемінде үш әр түрлі сипатты (биіктігі, жобасы бойынша) жарық өткізгіш таңдалады.  

Жарық өткізгіш коэффициенті ластанған әйнектерде және соңында  тазаланған әйнекте өлшенеді. әр жағдайға үш өлшеу жұмысы жүргізіледі.

Өлшеу нәтижелерінен басқа  кезекті тазалаудан кейінгі мұздың, қыраудың, шаңның терезеде тұруы, әйнектің қолданылу ұзақтығы туралы мәлімет алынады.

Өлшеу мәліметтері бойынша  бөлме жобасында изолюкстер және бөлме қимасы бойынша көлденең жарықтану  қисықтары тұрғызылады.

3.5 Кесте 

Жарықтандыру нәтижелерін  жазуға және ЖЖК анықтауға арналған үлгі

 

Күні	Бөлме атауы, көру жұмыстарының орындалу сипаты	Тәулік уақыты, сағ, мин	Нүктелер мен қиылысулар №	Люксметр шкаласы бойынша  есептеме, лк						Өлшеу нәтижелері бойынша  ЖЖК	Ескертулер
				Ғимарат сыртында			Бөлме ішінде
				1	2	Орташа	1	2	Орташа
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12

 

Өлшеу нәтижелері жазылған кестелер мен графиктерге келесі мәліметтерді құрайтын зерттеу картасы  кірістіріледі: зерттелетін бөлме  өлшемі; қабырға жағдайы; төбе (ластану  деңгейі); бояуы (ашық, қошқыл); шаңның, газдың, будың бөліну процесінің қысқаша  сипаттамасы; көру жұмыстарының сипаттамасы; жұмыс орнында адамдардың болуы  ұзақтылығы.

Өлшеулер нәтижелері бойынша табиғи жарықтанудың әдіс арқылы алынған көрсеткіштерімен салыстырыулар жүргізіліп, СНиП бойынша табиғи жарықтандыру шартына сәйкес қорытындылар жүргізіледі.

 

№5 практикалық  жұмыс жоспары

Өндіріс орнының  химиялық агрессиялылығы зерттеледі (2 сағат)

Өнеркәсіптік кәсіпорын  ғимараттарының өндірістік ортасының  норма бойынша параметрлері олардың  атқаратын қызметтері бойынша тағайындалуына сәйкес МЕМСТ 12.1.0005-88*, МЕМСТ 30494.96 «қоғамдық  және тұрғын ғимараттары» бойынша регламенттеледі. Бөлмедегі микроклимат параметрлері СНиП ІІ-3-79*, СНиП 2.04.05-91* және салалық нұсқамалық-нормативтік құжаттармен реттеледі.

Құрылыс конструкцияларына  өндірістік орталардың агрессивтілік  деңгейі орта сипатына (газды әуелі, сұйық, қатты), пайдалану шартына (жылытылатын  және жылытылмайтын бөлме ішінде немесе ашық әуеде), газдар тобына (А,В,С  және Д), бөлменің температуралық-ылғалдылық режиміне, агрессивті реагенттер түріне және концентрациясына, құрылыс конструкциясы  мен материалдарына байланысты.

Бөлме ауасында  зиянды заттар агрегаттық күйіне байланысты бу түрінде, аэрозоль, шаң немесе бу мен аэрозоль қосындысы түрінде болуы мүмкін.